Şer'iyye Sicili, Osmanlı Devletinin adalet temsilcileri olan kadıların, vazifelerinin gereği bulundukları yerlerde içtimaî, iktisadî, siyasî ve askerî hayatın bütün yönleri ile kayıt altına aldıkları defterlere denir Kadıların görevli oldukları kazalarda adlî, idarî ve belediye işleri ile ilgili tanzim ettikleri kayıtlar son derece önemli bilgileri ihtiva etmektedir. O yöre ile ilgili bütün malumatı şeriyye sicillerinde yer almaktaydı.
Siciller önemli tarihî olayların, tarihî şahsiyetlerin, mahallî yer adlarının, önemli tarihî müesseselerin ayrıntıları ile beraber doğru olarak tespitinde önem arz ederler. Sicillerde yer alan çeşitli hüküm ve vesikalardan; kasaba, köy ve mahalle isimlerini; yeni yerleşim yerlerini; terkedilmiş köyleri ve buralardan göç sebeplerini öğrenmek mümkündür.
Ümit Erkan tarafından çevrilen 1509 No'lu Rize Şer'iyye Sicili Işığında Rize'de Sosyal Hayat yazısındaki bir mahkeme ilamında Koçaloğlu sülalesine rastlamaktayız. İşte o Mahkeme ilamı:
Siciller önemli tarihî olayların, tarihî şahsiyetlerin, mahallî yer adlarının, önemli tarihî müesseselerin ayrıntıları ile beraber doğru olarak tespitinde önem arz ederler. Sicillerde yer alan çeşitli hüküm ve vesikalardan; kasaba, köy ve mahalle isimlerini; yeni yerleşim yerlerini; terkedilmiş köyleri ve buralardan göç sebeplerini öğrenmek mümkündür.
Ümit Erkan tarafından çevrilen 1509 No'lu Rize Şer'iyye Sicili Işığında Rize'de Sosyal Hayat yazısındaki bir mahkeme ilamında Koçaloğlu sülalesine rastlamaktayız. İşte o Mahkeme ilamı:
Konu: Fırın gediği alacağından zarar ve ziyan
Aded 141 B: Raşot karyesi
Lazistan Sancağının merkezi olan Rize kazası kurâsından Raşot karyesinden Topaloğlu Mehmed bin Yusuf meclis-i şeri şerif-i enverde takrir-i kelâm ve tabir-i anil-merâm idub Ğorğor karyesinden İsmailoğlu nâm-ı diğeri Koçaloğulları Ahmed bin Ali ve Ömer bin Tahir ile beynimizde mütehaddis fırın gediği alacağından ve zarar ve ziyan davalarından dolayı mezbûran ile aid olduğu mehâkimin her derecesinde müddeî ve müddeâ aleyh ve müştekî ve müştekâ aleyh sıfatlarıyla bidayeten ve iâdeten ve itirazen ve istinafen ve temyizen muhâkeme ve muhâsama ve mucâvebeye ve ikame-i şuhûd ve tahlîf ve teblîğ ve tebellüğa ve imzasıyla istidâ ve lâyıha tanzîm ve takdîmine ve taleb-i icrâ ve hacz vaz u fekkine ve ledel-hâce isbat-ı verâset iddiasına ve sulh ve ibraya vel-hâsıl mütevakkıf olduğu umûrun küllîsine tarafımdan vekâlet-i mutlaka-i sahiha-i şeriye ile dava vekîllerinden Mustafa Efendi ibn İzzet Efendiyi kabulune mevkûfe vekîl ve naib-i menab nasb u tayin eyledim dedikte ma vekaa bit-taleb ketb olundu. Fi l-yevmil-hamis min Şabani l-muazzam li sene isna ve selâsîne ve selâsemie ve elf.
Baş kâtib, kadı. Muhzır İbrahim Efendi, Kakavanzâde Kahraman Bey.
Aded 141 B: Raşot karyesi
Lazistan Sancağının merkezi olan Rize kazası kurâsından Raşot karyesinden Topaloğlu Mehmed bin Yusuf meclis-i şeri şerif-i enverde takrir-i kelâm ve tabir-i anil-merâm idub Ğorğor karyesinden İsmailoğlu nâm-ı diğeri Koçaloğulları Ahmed bin Ali ve Ömer bin Tahir ile beynimizde mütehaddis fırın gediği alacağından ve zarar ve ziyan davalarından dolayı mezbûran ile aid olduğu mehâkimin her derecesinde müddeî ve müddeâ aleyh ve müştekî ve müştekâ aleyh sıfatlarıyla bidayeten ve iâdeten ve itirazen ve istinafen ve temyizen muhâkeme ve muhâsama ve mucâvebeye ve ikame-i şuhûd ve tahlîf ve teblîğ ve tebellüğa ve imzasıyla istidâ ve lâyıha tanzîm ve takdîmine ve taleb-i icrâ ve hacz vaz u fekkine ve ledel-hâce isbat-ı verâset iddiasına ve sulh ve ibraya vel-hâsıl mütevakkıf olduğu umûrun küllîsine tarafımdan vekâlet-i mutlaka-i sahiha-i şeriye ile dava vekîllerinden Mustafa Efendi ibn İzzet Efendiyi kabulune mevkûfe vekîl ve naib-i menab nasb u tayin eyledim dedikte ma vekaa bit-taleb ketb olundu. Fi l-yevmil-hamis min Şabani l-muazzam li sene isna ve selâsîne ve selâsemie ve elf.
Baş kâtib, kadı. Muhzır İbrahim Efendi, Kakavanzâde Kahraman Bey.
Günümüz Türkçesi:
Sayı:141 B Raşot Köyü(Rize-Çayeli-Karaağaç Köyü)
Lazistan Sancağının merkezi olan Rize kazasının köylerinden Raşot(Karaağaç) köyünden Topaloğlu Mehmetin oğlu Yusuf en şerefli kanun ve nizam meclisinde ifade verdi ve maksadını açıklayarak Ğorğor(Trabzon- Sürmene- Küçükdere, Fındıcak, Birlik ve Armutlu köylerinin ortak adı) köyünden İsmailoğlu Diğer Lakabı Koçaloğulları Ali oğlu Ahmet ve Tahir oğlu Ömer ile aklına gelen Fırın gediği alacağından ve zarar ve ziyan davalarından dolayı zorla ait olduğu mahkemenin her derecesinde davacı ve aleyhinde dava açılan ve şikayetçi ve aleyhinde şikayet olunan sıfatları ile ilk olarak ve geri verilmek üzere ve itiraz edilebilir ve İstinaf yolu ile ve temyiz mahkemelerine açık ve muhalefete ve mucâvebeye ve gösterilen şahitlere ve yemin edenlere ve tebliğ edenlere ve tebliği alanlara ve imzaları ile emanet alanlara ve tasarıyı düzenleyenlere ve sunanlara ve icra talebinde bulunanlara ve hacizler vaz ve fekkine ve ihtiyaç görüldüğü zaman veraset iddiasını ispat için ve barış ve temize çıkarma velhasıl emirlerin tümü ile iş görecek olan kişi olarak tarafımdan mahkemenin mutlak açık vekaleti olarak ve dava vekillerinden Mustafa Efendi oğlu İzzet Efendiyi kabulüne vekil vakfedildi ve vekil olarak tayın eyledim dedikten sonra olay talebi yazıldı. Şaban ayının beşinci günü (Perşembe günü) 1332 (1916)
Baş katip: Mübaşir İbrahim Efendi, Kadı: Kalkavanzade Kahraman Bey.
Sayı:141 B Raşot Köyü(Rize-Çayeli-Karaağaç Köyü)
Lazistan Sancağının merkezi olan Rize kazasının köylerinden Raşot(Karaağaç) köyünden Topaloğlu Mehmetin oğlu Yusuf en şerefli kanun ve nizam meclisinde ifade verdi ve maksadını açıklayarak Ğorğor(Trabzon- Sürmene- Küçükdere, Fındıcak, Birlik ve Armutlu köylerinin ortak adı) köyünden İsmailoğlu Diğer Lakabı Koçaloğulları Ali oğlu Ahmet ve Tahir oğlu Ömer ile aklına gelen Fırın gediği alacağından ve zarar ve ziyan davalarından dolayı zorla ait olduğu mahkemenin her derecesinde davacı ve aleyhinde dava açılan ve şikayetçi ve aleyhinde şikayet olunan sıfatları ile ilk olarak ve geri verilmek üzere ve itiraz edilebilir ve İstinaf yolu ile ve temyiz mahkemelerine açık ve muhalefete ve mucâvebeye ve gösterilen şahitlere ve yemin edenlere ve tebliğ edenlere ve tebliği alanlara ve imzaları ile emanet alanlara ve tasarıyı düzenleyenlere ve sunanlara ve icra talebinde bulunanlara ve hacizler vaz ve fekkine ve ihtiyaç görüldüğü zaman veraset iddiasını ispat için ve barış ve temize çıkarma velhasıl emirlerin tümü ile iş görecek olan kişi olarak tarafımdan mahkemenin mutlak açık vekaleti olarak ve dava vekillerinden Mustafa Efendi oğlu İzzet Efendiyi kabulüne vekil vakfedildi ve vekil olarak tayın eyledim dedikten sonra olay talebi yazıldı. Şaban ayının beşinci günü (Perşembe günü) 1332 (1916)
Baş katip: Mübaşir İbrahim Efendi, Kadı: Kalkavanzade Kahraman Bey.
Kaynak: http://umiterkan.blogcu.com/1509-no-lu-rize-ser-iyye-sicili-nin-transkripsiyonu-17_17826691.html
Türkçe: Mehmet KOÇ
Türkçe: Mehmet KOÇ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder