KARADENİZ DEMİRYOLUNUN YAPILMAMASINDAKİ TARİHİ ENGELLER

           Taşımacılıkta özellikle yük taşımacılığında demiryolları diğer yollara göre daha fazla fayda sağlamaktadır. Bu nedenle gelişmiş ülkeler öncelikle demiryolu yapımı ile ilgilenmişlerdir. Osmanlı devrinde Anadolu'nun pek çok yerine demiryolları yapılırken Karadeniz'e silah taşımacılığında kullanılabilir diye Rusların engellemesi sonucu demiryolları yapılamamıştır. 

Rus hükümeti Anadolu'nun Rus hududu istikametinde demiryolu yapılmaması hususunda İstanbul'daki Rus elçisi tarafından Osmanlı Devletine bu hususta bir nota verilmiş ve kısa süren müzakereler sonunda Sultan II. Abdülhamit  1900 yılı Nisanında Rusya'yı tatmin edecek bir taahhüdü imzalamak zorunda kalmıştı. Bu taahhütle,  On yıl müddetle (yani 1900 den 1910 yılına kadar) Türkiye tarafından Karadeniz sahilleri ve Kafkaslardaki Rus sınırı istikametinde demiryolu yaptırılmayacaktı. Hiçbir yabancı devlete bu hususta imtiyaz verilmeyecekti.            Bu suretle Ankara'nın ötesinde, Anadolu'da, bundan böyle demiryolu inşasına girişilmeyecekti. Halbuki Fransızlar bir müddetten beri Karadeniz sahillerine bir demiryolu inşası için imtiyaz almayı tasarlamışlardı; dolayısıyla bu yoldaki projelerden vazgeçmeleri icap ediyordu.            Sultan II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesi ve yerine V. Mehmet Reşad'ın getirilmesi üzerine Rus hükümeti İstanbul'a yeni bir elçi olarak Nikolay Çarikovu adadı. Çarikov, 15 Ekim 1911 tarihinde Sadrazam Sait Paşaya sunduğu deklarasyonda 1900'deki Anadolu'nun bazı yerlerine yapılacak olan demiryollarının serbest bırakılması karşılığında boğazlardan Rus savaş gemilerinin serbest bırakılmasını ister. Ancak Osmanlı devletinden hayır cevabını alır.             Trabzon için yol denilince kuşkusuz ilk akla gelen Trabzon-Erzurum yoludur. 19.yüzyıldan beri Trabzon'un gündeminden çıkmayan bu yol için 1923 yılında Chester projesi kapsamı içerisine alınmaya çalışılan Erzurum-Trabzon demiryolu meselesi gerek Trabzon'un ileri gelenleri ve gerekse siyasi çevreler tarafından Ankara'ya yapılan politik baskılarla sağlanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla Trabzon Belediyesi, Erzurum belediyesi ile birlikte hareket ederek TBMM ve Nafıa Vekaleti nezdinde girişimlerde bulunmuşlarsa da sonuç elde edilememiştir. Çünkü Chaster projesi Türkiye'nin dış politikasında oynadığı kozlardan biridir. Bu koz 1925 yılından sonra elden gidince proje ile birlikte Trabzon-Erzurum demiryolu hattı da rafa kaldırılarak, Cumhuriyet hükümeti Transit yol adı altında mevcut karayolunun genişletilmesi projesini uygulamaya koymuştur.           Atatürk,15 Eylül 1925 tarihinde Trabzonu ziyaretinde yaptığı konuşmada Bu feyyaz, ahalisi zeki, müteşebbis, çalışkan olan Trabzon'umuzu az zamanda dahile şömendöferle raptolunmuş, güzel rıhtım ve limanla teçhiz edilmiş görmek netice-i âmâlimdir."demiştir.     Ulu önder Atatürk ün isteğinin yerine getirileceği günü hala bekliyoruz.