27 Şubat 2014 Perşembe

AĞALAR (HACISALİHOĞLU) MAHALLESİNİN KURULUŞU

          1800 li yılların başında Karadenizde baş gösteren derebeyi (ağaların) ayaklanması sonucunda ayaklanan ağaların aileleri devlet tarafından zorunlu göçe tabi tutulmuşlardır. Bu göç sonucunda Hacısalihoğlulları nın bir kolu Alazlı Köyüne yerleşmiştir.
           Hacısalihoğullarının atası Tonya ya bağlı Ağır Köyünden Hacı Salih Ağa dır. Tonya'ya ilk yerleşen ailelerden biri Hacısalihoğullarıdır. Hacı Salih'in oğlu Mustafa, torunu Abdurrahman ve onun oğlu da Hasan Ağa'dır. Hasan Ağa'nın üç oğlunun biri olan Mustafa Ağa'nın oğlu yoktur. Diğer oğullarından Mehmet Ağa'nın tek oğlu Küçük Ali Ağa'dır. Ömer Ağa'nın ise Genç Osman, Tufan, Pir Ali ve Büyük Ali adında dört oğlu olmuştur. Tonya'da derebeylik yapan Ali Ağa, 1776 da Ağırköy'de doğan Ömer Ağa'nın oğlu Ali Ağa'dır. Ali Ağa, yaşadığı dönemde adım duyuran bir kişidir.
           Ondokuzuncu yüzyıl başlarında Trabzon ağa ve derebeylerinin tutumu hükümeti uğraştıracak bir önem kazanmış ve bölgenin asayişi bozulmuştu. Yöre ağalarının güvenliği bozan hareketlerim bastırmak için Trabzon valiliğine verilen Hazinedar zade Süleyman Paşa, Canik'teki yardımcısı Çeçen zade Hasan Ağa'yı baş kaldıran Trabzon ağalarının üzerine gönderdi. Çeçen zade Hasan Ağa, Trabzon'a gelir gelmez Hacısalihoğlu Ali Ağa üzerine kuvvet göndermişse de Ali Ağa Of'a kaçtı. Sıranın kendilerine geldiğini anlayan ağalar doğrudan Süleyman Paşaya başvurarak gereken vergi ve salmaları ödeyeceklerini, emrinde bulunmaya hazır olduklarını belirterek bağlılıklarını bildirirler. Birkaç yıl uyum içinde geçtikten sonra, Rize Ayanı Tuzcuoğlu Memiş Ağa ile Vali Süleyman Paşa'nın aralarının açılması üzerine huzur yeniden bozuldu. 1816 yılında Trabzon üzerine yürüyen Tuzcuoğlu Memiş ağa, Trabzon çevresi ağaları ile birleşti. 18.8.1816'da Trabzon'u kalesi ayaklanan ağaların eline geçti. Memiş Ağa bir tür Devlet Başkanı oldu. Trabzon kalesi muhafızlığı görevini de Hacısalihoğlu Ali Ağa'ya verdi. Yeniden toparlanan hükümet kuvvetleri, Trabzon kalesini geri aldıktan sonra Ali Ağa, Süleyman Paşa'ya mektup yazarak bağışlanmasını istedi, iki yıl sonra 1817 de yeniden ayaklanan Ali Ağa ve arkadaşları başarılı olamadılar. 



          1825 de Trabzon Valiliğine getirilen Çeçen zade Hasan Paşa'nın sert huyunu bilen Trabzon ağaları, boyun eğmekten başka çare bulamadılar. Hacısalihoğlu Ali Ağa, gelip Vali Paşa'ya sığındı. Durum İstanbul'a bildirildi. Bir daha zorbalığa kalkarsa idam edilmek üzere bağışlandı. Ali Ağa bundan sonra devlet yönetimi ile uyum içinde yaşadı. Hacısalihoğulları, 1827 yılında da Tonya'dan Akçaabat'a göç etmeğe zorunlu tutuldu. Büyük Ali Ağa ile Genç Osman Ağa Kalanima'da(Söğütlü), Küçük Ali Ağa, Sera(Yıldızlı) deresinde, Mehmet Ağa Kaleğra'da(Meşeli), Tufan Ağa Mula(Alazlı) ve Sidiksa'da(Çayırbağı), Pir Ali Ağa Mucura(Doğanköy) ve Haçka'da(Düzköy) yerleştiler. Buraların yetkili "o n b a ş ı"ları oldular.
           Çayırbağı ve Alazlıya zorunlu olarak göç ettirilen Tufan Ağa ve ona bağlı aileler Alazlı ya geldiklerinde yanlarında Derebeyin askerleri olan "K ı r s e r d a r l a r ı" vardı. Ağalar tarafından beslenen bu silahlı kuvveti yanına alan Tufan Ağa köyün en güzel ve en düz olan yerini beğendi. Fakat ortada bir sorun vardı. Burası Koçaloğullarının evlerinin ve tarlalarının olduğu yerdi. Bunun üzerine Tufan Ağa gerek devletin kendisine verdiği onbaşılık rütbesini kullanarak gerekse bu silahlı Kırserdarları vasıtası ile Koçaloğullarını buradan çıkarttı ve buraya yerleşti. Böylece bugünkü Aşağı Mahalle içerisinde yer alan Ağalar Mahallesi kuruldu.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder