EVLİYA ÇELEBİYE GÖRE KÖYÜMÜZ VE ÇEVRESİ

(Evliya Çelebinin hayatı 25 Mart 1614 tarihinde Unkapanı’nda başlar ve kesin olarak bilinmemekle birlikte 1685 tarihinde Mısırda biter. 20 yaşından itibaren dünyayı dolaşmaya başlar ve gördüğü yerleri Seyahatnamesinde anlatan Evliya Çelebi görmediği yerler hakkında çeşitli kaynaklara ve rivayetlere başvurmuştur. Evliya Çelebi Seyahatnamesinin 2. Cildinin 248b ile 255a varakalarını Trabzon’a ayırmıştır. Kendi deyişi ile 18. 09. 1640 tarihinde Trabzona gittiğini beyan etmektedir. )

            ........Oradan Polta pazarına geldik. Bu da Trabzon idaresinde nahiye ve subaşlıktır. Etrafında yüz kadar mamur köyler bulunduğundan bu vadide haftada bir pazar kurularak on bin kişi toplanır.

            .......... Oradan ileri giderek (Kalatimanı) deresine vardık. Bu dere Trabzon dağlarından çıkarak Polta limanı yakınında Karadeniz' e dökülür. Buralarda mamur ve süslü köyler vardır. Ahalisi Müslüman ve Rumlardan meydana gelir. Trabzon'un güneyine düşer.

            ........ Fatih Sultan Mehmet bu kaleyi (Trabzon) fethettiği zaman (1461) dört taraf denizlerden muhtelif ırka mensup insanları Trabzon'a naklederek yerleştirmiştir. Halkının çoğu Lazlardan meydana gelmiş vahşi kimselerdir. Halen hepsi yeniçeridirler ki, anadan doğma asker oğlu askerdirler.

            .............. Beşinci iklimde bulunmakla su ve havasının güzelliğinden bütün halkı,  eğlence ve gezi ehli olup, işrete meyilli, gamsız, kayıtsız, zarif, sadık, aşık kimseler olup yüzlerinin rengi kırmızıdır. Kadınları, Abaza, Gürcü, Çerkez güzelleri olduğundan güzel kız ve yakışıklı delikanlıları olur ki her biri sanki bir ay parçasıdır.
            .......... Su ve havasının güzelliğinden dağlarında şimşir, bağlarında servi ve Rum cevizi ağaçları bulunur.

            ...............Halkı ahlaklı ve garip dostu insanlardır. Ama Çiço, Çagata ve Lazki denilen reaya gayet inat olurlar. Bu taifelerin kendilerine mahsus lehçe, ıstılah ve yazıları vardır ki, Trabzon halkını bile anlamazlar. Tercümana muhtaçtır. ...........

KAYNAKLAR
*Enclyclopaedia Britannica, Inc.

*Mehmed Zıllioğlu Evliya Çelebi, Üçdal Neşriyat, Cilt1-2